Сабай Ниязов

Ниязов Сабай (Сабырбай) Ниязұлы 1924 жылы 15 қыркүйекте Орал (қазіргі Батыс Қазақстан) облысы Тайпақ ауданы Сармантөбе ауылында дүниеге келген.

Әкесі, Ниязов Құсан малшы болып, кейіннен обоз айдаған. Соғыс басталғанда еліміздің барлық азаматтары сияқты майданға аттанып, 1942 жылы Сталинград соғысында қаза болған. Үлкен ұлдары Бақтығали мен Жақсығали Ниязовтар да соғыста қазаға ұшыраған.

С. Ниязов 1937 жылы Орал қаласындағы зоотехникалық-мал дәрігерлік техникумына оқуға түскенмен, оқуын аяқтап үлгермеді. Ойламаған жерден соғыс басталды.

Алғашында ол 1942 жылы Ленинград әскери байланыс училищесіне жолданды. Оқып жүргенде дабыл соғылып, тағы да оқуын аяқтамастан 1943 жылы Курск доғасындағы ұрысқа жіберілді.

Сабай Ниязов I Украин, Белорус майдандарында соғысты. Варшавадан бастапқы және орта құрамның танк училищесіне жолданды.

Ұрыстарға қатыса жүріп, оның Румыния, Польша, Украина, Белоруссия жерлеріне табаны тиді. І Белорус армиясының құрамында болғанда, 2-танк әскерінің 109 Волпернов танк бригадасында байланыс бастығы қызметін атқарды. Курск доғасына жеткен жоқ. Ол Мытищиға тылға жіберілуі тиіс байланыс мамандарын даярлайтын Мәскеу мектебіне жіберілген 50 адамның құрамында болды.

1943 жылы Киев пен Житомир, Ямпуль, Бабашани, Умынь арқылы Румыния шекарасына шықты. 1944 жылы Польшаға шабуылға бағытталды. Тирасполь, Краков, Варшава… Висла өзенін басып алды. Жеңісті Польшада қарсылады.

Жеңісті 1945 жылы қыркүйекте министрдің Жарлығымен халық шаруашылығын қалпына келтіруге жолданды. Ауылға келіп, зоотехник-есепші болып жұмысқа орналасты. 1957 жылға дейін Базартөбе совхозында МТС-да зоотехник, ірілендірілген Жамбыл атындағы колхоз басқармасының төрағасы, «Краснояр» қой совхозының бас зоотехнигі болып қызмет атқарды.

1958 жылы С.Ниязов Тайпақ аудандық партия комитетінің хатшысы болып сайланды. Ал, 1962-1978 жылдары Жымпиты аудандық партия комитетінің І хатшысы қызметінде болды. Бұл кезеңдерде ауданда Сабай Ниязовтың басшылығымен талай ауқымды істер атқарылды. Ауданның экономикасы мен шаруашылығы алға басып, өркендейтін кездері де осы жылдар. Бұл жылдарда І хатшы С.Ниязовтың тікелей басшылығымен «Правда» және «Жетікөл» совхоздары дүниеге келді. Осы жаңа шаруашылықтар облыс бойынша Отанға алтын дән тапсыруда ең таңдаулылардың көшін бастады.

Іскер де ізденімпаз, қиындықтан қашпайтын бірінші хатшыны облыстық партия комитеті Қазталов ауданына жұмысқа жолдады. Мұнда 1978-1984 жылдар аралығында І хатшы болған С.Ниязов ауданның экономикасын дамытуға зор еңбек сіңірді. Аудан бұл кезеңдерде бірнеше дүркін Бүкілодақтық, республикалық жарыстардың жеңімпазы болып, ауыспалы Қызыл туға ие болды.

Бірінші хатшының да еңбегі жоғары бағаланып, С.Ниязов екі рет «Еңбек Қызыл Ту», «Құрмет белгісі», Ленин ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталды. Бұған дейін С.Ниязов Ұлы Отан соғысында да «За отвагу», «За оборону Москвы», «За освобождение Варшавы», І дәрежелі Ұлы Отан соғысы орден-медальдармен наградталған еді. Талай от пен су кешкен, ағайыннан айырылса да, ешқашан шегінбеген Сабай Ниязов бейбіт өмірде де ел жағдайын жақсарту үшін барлық күш-жігерін жұмсаған. Жеңістің және КСРО қарулы күштерінің мерейтойларында кеуде белгілерімен марапатталған.

Мемлекет және қоғам қайраткері Сабай Ниязов 2000 жылы қыркүйек айында Орал қаласында дүние салды.

* * *

Ниязов Сабай Ниязович родился 15 сентября 1924 года в селе Сармантобе Тайпакского района Уральской (ныне Западно-Казахстанской) области.

Его отец Ниязов Кусан был скотоводом, а позднее работал перегонщиком обозов. В роковых сороковых, как и все мужчины нашей страны, отправился на фронт и погиб в боях за Сталин-
град в 1942 году. Старшие сыновья Бактыгали и Жаксыгали Ниязовы тоже нашли смерть от пуль фашистов.

Сам Сабай хоть и поступил в 1937 году в Уральское зоотехническо-ветеринарное училище, но окончить его не успел. Началась война.

В начале 1942 года его направили в Ленинградское военное училище связи. В следующем году во время учебы, так же, не успев закончить обучение, по тревоге он с товарищами был отправлен на Курскую дугу.

Он воевал с врагами на I Украинском, Белорусском фронтах. Из-под Варшавы был направлен в танковое училище начального и среднего состава.

С боями его нога ступала на землю Румынии, Польши, Украины, Белоруссии. Находясь в составе
I Белорусской армии, состоял на должности начальника связи 109 Волперновской танковой бригады 2-ой танковой Армии.

До Курской дуги не дошел, так как был в числе 50-ти человек, которых отправили на Мытищи, в Московскую школу специалистов связи для направления в тыл.

1943 году советские войска через Киев, Житомир, Бабашани, Умынь вышли на границу Румынии. Уже в следующем году был переброшен в Польшу в наступление. И продолжалось: Тирасполь, Краков, Варшава… Остались на полях сражений друзья-однополчане. Форсировали реку Вислу из-под Варшавы. Победный клич Сабая Ниязова прозвучал в Польше.

В сентябре победного 1945 года Указом министра его направляют на восстановление народного хозяйства. Устраивается на работу в село зоотехником-учетчиком. До 1957 года занимает должности зоотехника МТС в совхозе Базартобе, председателя управления укрупненного колхоза имени Жамбыла, главного зоотехника овцеводческого совхоза «Краснояр».

Заслужив уважение сельчан, 1958 году Сабай Ниязов избирается секретарем Тайпакского районного партийного комитета. А в 1962-1978 годах был на должности первого секретаря Жымпитинского районного партийного комитета. В эти годы под руководством С. Ниязова сделано было много. В эти же годы экономика и хозяйство района стремительно развивались, были на передовых. В этот период при непосредственном участии и под руководством I секретаря
С. Ниязова появились на свет совхозы «Правда» и «Жетікөл». Именно они, эти новые хозяйства в области возглавляли список самых лучших в сдаче золотого зерна Родине.

Делового и не страшащегося трудностей, находящегося в постоянном поиске первого секретаря областной комитет партии направляет на работу в Казталовский район. Здесь за годы его руководства, то есть промежуток с 1978 по 1984 годы экономика района получила новый импульс и также пережила подъем. За этот период район несколько раз становился победителем Всесоюзных и республиканских соревнований, обладателем переходящего Красного Знамени.

Вклад первого секретаря тоже оценили высоко, и как следствие С. Ниязов был награжден орденами дважды «Трудового Красного Знамени», «Знаком Почета», Ленина, несколько раз медалями. До этого С. Ниязов за боевые заслуги в Великой Отечественной войне награждался орденами и медалями, такими как «За отвагу», «За оборону Москвы», «За освобождение Варшавы», орденом Отечественной войны I степени. Прошедший через огонь и воду, потерявший родных, несмотря на все это никогда не отступавший Сабай и в мирной жизни все свои силы вложил в дело улучшения условий жизни народа. Про него не забывали и в юбилеи Великой Победы и Вооруженных сил СССР, награждали нагрудными знаками.

Государственный и общественный деятель Сабай Ниязов умер в городе Уральске в сентябре 2000 года.