Священный месяц Рамадан

«Ей, иман келтіргендер! Тақуалықтан үміттерің болса, өздеріңнен бұрынғыларға ораза ұстау парыз етілгені сияқты сендерге де ораза ұстау парыз етілді». («Әл-Бақара» сүресі)

Ора­за­ның сөз­дік ма­ғы­на­сы – бір нәр­се­ден алыс­тау. Ша­ри­ғат тер­ми­нін­де ораза ұс­тауға кү­ші жет­кен адам­ның ниет етіп, екін­ші ша­пақ­тан бас­тап, күн бат­қан­ға дейін ора­за­ны бұ­за­тын нәр­се­лер­ден сақ­тануы. Ора­за – бел­гі­лі бір уа­қыт ішіп-жеу­ден, нәп­сі қа­лаула­ры­нан тыйылу. Мұ­ның па­ры­зы – ішіп-жеу мен құ­мар­лық се­зім­дер­ден сақ­та­ну.

Ора­за­ның уақы­ты: Таң­ның атуы­нан күн­нің ба­туына дейін­гі уа­қыт. Алла Құ­ран­да бы­лай дейді: «Таң­нан, қа­ра жіп­тен ақ жіп (қа­раң­ғы­лық­тан сәуле) ажы­ра­тыл­ған­ға дейін ішің­дер, жең­дер, со­сын ора­за­ны кеш­ке дейін ұс­таң­дар». Мұ­нымен күн мен түн­нің ара­сын­да­ғы ше­ка­ра­ны айт­қан.

«Аузы бе­рік адам ішіп-жеуін Мен үшін до­ғар­ды. Ора­за – Ме­німен құ­лым­ның ара­сын­да­ғы ғи­ба­дат. Оған бе­рі­ле­тін сыйды Мен ға­на өл­шеп, Мен ға­на бе­ре­мін. Аузы бе­рік құ­лым­ның аш­тық пен су­сын­дауы­нан шық­қан ауыз исі Мен үшін миск әтірінен де та­ма­ша» (Қуд­си ха­дис).

Па­рыз ора­за

Па­рыз ора­за екі­ге бө­лі­не­ді:
1. Та­ғайын­дал­ған ора­за: Ра­ма­зан ора­за­сы.
2. Та­ғайын­дал­ма­ған ора­за: Қа­за­ға қал­ған ора­за мен «кәф­фа­рат» ре­тін­де ұс­тал­ған ора­за­лар.

Ора­за­ның дұ­рыс орын­да­лу шар­тта­ры

1. Хайыз бен ни­фас­тан та­за бо­лу: Хайыз бен ни­фас жағ­дайын­да­ғы әйел­дер уақы­ты өт­кен­нен кейін ора­за­ның қа­за­сын өтейді. Бі­рақ бір адам­ның түн­де не­ме­се күн­діз жү­ніп күйін­де болуы, ора­за ұс­тауына ке­дер­гі емес. Бі­рақ мүм­кін­ді­гі­не қа­рай, ауыз бе­кіт­пес бұ­рын, ғұ­сыл алу – аб­зал.

2. Ниет: Бар­лық ора­за­ға жү­рек­пен ниет ету – жет­кі­лік­ті. Бір адам түн жа­ры­мын­да ер­тең­гі күн­нің ора­за еке­нін бі­ліп, бұл айда ора­за ұс­тайты­нын жү­рек­тен өт­кіз­се не­ме­се сә­ре­ге тұр­са, бұл ісі ора­за ұс­тауға ниет деп са­на­ла­ды, бі­рақ тіл­мен айту мән­дүп. Бар­лық ора­за­ға түн­де не­ме­се таң уақы­ты кір­мей тұ­рып ниет ету – аб­зал. Ра­ма­зан ора­за­сы­н ұстауға әр­бір кү­ні­не же­ке-же­ке ниет ету шарт. Се­бе­бі, әр­қайсы­сы өз ал­ды­на же­ке ғи­ба­дат.

Оразаның парыздығы түсетін жағдайлар

1. Жолаушылық.
2. Жүктілік пен бала емізу.
3. Ауру-сырқау.
4. Кәрілік.
5. Қатты ашығу немесе шөлдеу.
6. Хайыз және нифас.
7. Жанына қауіп төнген кезде.
8. Ауыр жұмыста істеу.

Ораза бұзылғанда қазасы ғана өтелетін жағдайлар

1. Дәрет алып жатқанда немесе басқа себептермен тамаққа су кету.
2. Ұйқыдағы адамға су ішкізу.
3. Ауыр жұмыста жүрген кезде ауырып қалу немесе өзіне бір зиян тиюінен қорқып оразасын бұзуы.
4. Ұмытып бір нәрсе ішіп-жеген кезде «оразам бұзылды» деген оймен ішіп-жеуді жалғастыру.
5. Түнде ниет ете алмай күндіз ниет еткен адамның бұған көңілі толмай ішіп-жеуі.
6. «Күн батты» деп жаңылысып, аузын ашса, бірақ күннің одан кейін батқанын білсе, оразасын бұзғаны үшін, тек қана қазасын өтейді. Сәресіде тамақ ішіп отырған кезде таң уақыты кірсе дереу аузындағысын шығарса, ораза бұзылмайды.
7. Түнде оразаға ниеттеніп, бірақ таңертең жолға шығып, жолда оразасын бұзатын болса.
8. Түнде ораза ұстауға ниеттенген жолаушының жолда оразасын бұзуы.

Пітір садақаның үкімі

Ханафи мазхабында әрбір нисап көлеміне ие мұсылманға пітір садақа беру уәжіп. Шафиғи, Малики және Ханбали мазхабтарында пітір садақа беру парыз.

Қазақстан Мұсылмандары
Діни Басқармасы

«О те, которые уверовали! Пост является для вас таким же обязательным предписанием, как и для тех, кто был до вас. Возможно, вы будете богобоязненными». («Аль-Бакара»)

Словарное значение поста – воздержание. В шариате намеренное воздержание ­от всего означает то, что нарушает пост от рассвета до заката. Обязанность поста – это не есть, не пить и не давать волю своим страстям во имя Всевышнего­ Аллаха.

Время поста: ­От рассвета до заката. В­ Коране сказано­: «Ешьте и пейте, пока вы не сможете отличить белую нитку рассвета от чёрной, а затем поститесь до ночи» («Бакара», 187 аят). Здесь сказано о границе дня и ночи.

«Постящийся отказывается от своей еды, своего питья и своих желаний ради Меня. Этот пост он соблюдает для Меня, и Я воздам за него. И запах изо рта постящегося приятнее для Аллаха Всевышнего, чем благоухание мускуса». (Кудси хадис)

Фарды поста

Фард подразделяется на 2 вида:
1. Определенный пост: Пост Рамадан.
2. Неопределенный пост: Посты, требующие возмещения и искупления (каффарат).

Условия правильного соблюдения поста

1. Очищение от хайыза и нифаса. Женщины, находящиеся в условиях хайыз и нифас, после возмещают пост. Для человека, находящегося в состоянии джунуба днём или ночью, это не является помехой для поста. Но по возможности желательно перед постом принять гусуль (полное омовение).

2. Намерение. Достаточно вознамериться сердцем для всего месяца поста. Если человек в полночь вознамерился сердцем на завтрашний пост или встал на сухур, то это засчитывается как намерения для поста, но произносить языком – мандуб. Для всего поста желательно вознамериться до наступления утреннего намаза, то есть во время сухур. Каждодневное намерение постящегося – условие для поста, так как каждый из них является отдельным поклонением.

Обстоятельства, при которых снимаются обязанности поста

1. Путешествие.
2. Беременность и кормление грудью.
3. Болезненное состояние.
4. Старость.
5. Невыносимая жажда и голод.
6. Хайыз и нифас.
7. Опасность для жизни.
8. Тяжёлая работа.

Обстоятельства, нарушающие пост и требующие только его возмещения

1. Попадание воды в горло при омовении или по другим причинам.
2. Если напоить водой спящего.
3. Если нарушает пост из-за боязни, что заболеет или навредит себе тяжёлой работой.
4. Если человек по забывчивости что-нибудь съел, но, думая, что пост все равно нарушен, продолжает есть.
5. Если не смог вознамериться ночью, но вознамерился днем, но будучи этим недовольным – принимает пищу.
6. Думая, что наступил «Закат солнца» – ошибочно принял пищу, но после узнав о закате, то за нарушение требуется восполнение. Если во время сухур наступает время фаджра и человек немедленно выплевывает изо рта пищу, то пост не нарушается.
7. Если ночью вознамерился, но утром выехал в путь, и в дороге нарушил пост.

Выплата закят Аль-фитр

По Ханафитскому мазхабу для исполнения этого долга мусульманину достаточно иметь определенное имущество на конкретное время – это ваджиб. А по мазхабу Шафиғи, Малики и Ханбали выплачивается фитр – фарз.

Духовное Управление
Мусульман Казахстана